คลอรีนไดออกไซด์ (Chlorine Dioxide ,ClO2) คืออะไร ?

คลอรีนไดออกไซด์ (Chlorine Dioxide, ClO₂) เป็นสารเคมีชนิดหนึ่งที่มีสถานะเป็นก๊าซในอุณหภูมิห้อง โดยมีสีเหลืองหรือสีเหลืองเขียว และมีกลิ่นคล้ายคลอรีน สารนี้เป็นสารออกซิไดซ์ที่มีความสามารถในการฆ่าเชื้อโรคและการกำจัดสารอินทรีย์ในน้ำและอากาศได้ดี เนื่องจากมีประสิทธิภาพในการทำลายจุลินทรีย์หลายชนิด เช่น แบคทีเรีย ไวรัส รา และเชื้อจุลินทรีย์อื่น ๆ

คุณสมบัติทางเคมีของคลอรีนไดออกไซด์

• สูตรเคมี: ClO₂
• สถานะ: ก๊าซที่อุณหภูมิห้อง มีสีเหลืองหรือสีเหลืองเขียว
• คุณสมบัติออกซิไดซ์: เป็นสารออกซิไดซ์ที่แรง ทำให้สามารถใช้ฆ่าเชื้อโรคและกำจัดกลิ่นได้ดี
• ความสามารถในการละลาย: ละลายได้ในน้ำแต่ไม่ทำปฏิกิริยากับน้ำเหมือนคลอรีนทั่วไป

การใช้งานของคลอรีนไดออกไซด์

1. การฆ่าเชื้อโรคในน้ำดื่มและน้ำใช้ (Water Disinfection)

   • ใช้ในกระบวนการฆ่าเชื้อโรคในน้ำดื่ม น้ำประปา และน้ำที่ใช้ในอุตสาหกรรม คลอรีนไดออกไซด์มีประสิทธิภาพในการฆ่าเชื้อแบคทีเรีย ไวรัส และโปรโตซัว เช่น Giardia และ Cryptosporidium ที่คลอรีนปกติไม่สามารถกำจัดได้

2. การกำจัดสารอินทรีย์และกลิ่นในน้ำ (Organic Matter and Odor Removal)

   • ใช้ในการกำจัดสารอินทรีย์ในน้ำที่ก่อให้เกิดกลิ่นและรสไม่พึงประสงค์ เช่น สารประกอบฟีนอลิก และสารฮิวมิก นอกจากนี้ยังใช้กำจัดสารอนินทรีย์บางชนิด เช่น ธาตุเหล็ก (Fe) และแมงกานีส (Mn)

3. การใช้ในอุตสาหกรรมอาหาร (Food Industry)

   • ใช้ในการฆ่าเชื้อที่พื้นผิวของอุปกรณ์ในโรงงานอาหารและเครื่องดื่ม รวมถึงการฆ่าเชื้อโรคที่ผิวของผักและผลไม้ เพื่อยืดอายุการเก็บรักษา

4. การใช้ในอุตสาหกรรมกระดาษ (Paper Industry)

   • ใช้ในกระบวนการฟอกกระดาษ (Bleaching) เพื่อช่วยฟอกเยื่อกระดาษให้ขาวสะอาด โดยไม่ทำลายเส้นใยเซลลูโลสของกระดาษ

5. การใช้ในการฆ่าเชื้อในอากาศ (Air Disinfection)

   • ใช้สำหรับการฆ่าเชื้อโรคในอากาศภายในอาคารหรือสถานที่ที่ต้องการความสะอาดสูง เช่น โรงพยาบาล ห้องปฏิบัติการ หรือห้องแล็บ

ข้อดีของคลอรีนไดออกไซด์

• มีประสิทธิภาพสูงในการฆ่าเชื้อโรค: สามารถฆ่าเชื้อแบคทีเรีย ไวรัส และโปรโตซัวที่ทนต่อการฆ่าเชื้อด้วยคลอรีนทั่วไป
• ไม่เกิดผลข้างเคียงจากสารไตรฮาโลมีเทน (THMs): ในกระบวนการฆ่าเชื้อโรคด้วยคลอรีน มักจะเกิดสารไตรฮาโลมีเทน (THMs) ซึ่งเป็นสารที่มีศักยภาพก่อมะเร็ง แต่คลอรีนไดออกไซด์ไม่ทำปฏิกิริยากับสารอินทรีย์ในน้ำเพื่อก่อให้เกิด THMs
• มีประสิทธิภาพในการกำจัดกลิ่นและรส: สามารถกำจัดกลิ่นและรสที่ไม่พึงประสงค์ในน้ำได้ดีกว่าคลอรีนปกติ

ข้อควรระวังในการใช้คลอรีนไดออกไซด์

• การเก็บรักษา: คลอรีนไดออกไซด์เป็นสารที่ไวต่อการสลายตัว ต้องเก็บรักษาอย่างระมัดระวังและในสภาพที่เหมาะสม
• ความเสถียรต่ำ: เป็นสารที่มีความเสถียรต่ำเมื่ออยู่ในรูปแบบก๊าซ ต้องผลิตและใช้งานในสถานที่เดียวกัน
• ความปลอดภัย: เนื่องจากเป็นสารออกซิไดซ์ที่แรง การใช้คลอรีนไดออกไซด์ต้องปฏิบัติตามคำแนะนำด้านความปลอดภัยอย่างเคร่งครัด เพราะอาจเป็นอันตรายต่อสุขภาพหากสัมผัสหรือสูดดมเข้าไปในปริมาณมาก

สรุป

คลอรีนไดออกไซด์ (ClO₂) เป็นสารเคมีที่มีประสิทธิภาพสูงในการฆ่าเชื้อโรคและกำจัดสารอินทรีย์ที่ปนเปื้อนในน้ำและอากาศ ถูกนำมาใช้ในหลากหลายอุตสาหกรรม แต่ต้องใช้อย่างระมัดระวังเนื่องจากเป็นสารที่มีความเสถียรต่ำและเป็นออกซิไดซ์ที่แรง