คลอรีนอิสระ (Free Chlorine) และ คลอรีนรวม (Total Chlorine)
เป็นค่าที่ใช้ในการวัดปริมาณของคลอรีนที่มีอยู่ในน้ำ
โดยทั้งสองมีความแตกต่างกันในแง่ของสถานะ
และการทำงานในการฆ่าเชื้อโรคในน้ำ ดังนี้
1. คลอรีนอิสระ (Free Chlorine)
- ความหมาย: คลอรีนอิสระหมายถึงคลอรีนที่มีอยู่ในน้ำในรูปแบบที่พร้อมจะทำปฏิกิริยากับเชื้อโรคและสิ่งสกปรกอื่น ๆ เพื่อทำลายหรือกำจัดมันออกจากน้ำ
- รูปแบบของคลอรีนอิสระ: ประกอบด้วยสามรูปแบบหลัก:
- กรดไฮโปคลอรัส (HOCl): รูปแบบที่มีประสิทธิภาพสูงที่สุดในการฆ่าเชื้อโรคและมีสภาวะเป็นกลางหรือเป็นกรดอ่อน
- ไอออนไฮโปคลอไรท์ (OCl⁻): มีประสิทธิภาพในการฆ่าเชื้อน้อยกว่า HOCl และพบได้ในน้ำที่มีสภาวะเป็นด่าง
- คลอรีนแก๊ส (Cl₂): รูปแบบก๊าซที่ละลายในน้ำเพื่อทำหน้าที่ในการฆ่าเชื้อ
- หน้าที่หลัก: ใช้ฆ่าเชื้อโรคและกำจัดสิ่งสกปรกในน้ำ เช่น น้ำประปา สระว่ายน้ำ และระบบบำบัดน้ำ
- ข้อดี: มีประสิทธิภาพสูงในการฆ่าเชื้อโรคและมีความสามารถในการทำปฏิกิริยากับสารอินทรีย์และแบคทีเรียได้รวดเร็ว
- การวัดค่า: ค่า "คลอรีนอิสระ" จะบอกถึงปริมาณคลอรีนที่ยังเหลืออยู่ในน้ำหลังจากทำปฏิกิริยากับสารปนเปื้อนแล้ว และยังพร้อมที่จะทำงานต่อไปในการฆ่าเชื้อโรค
2. คลอรีนรวม (Total Chlorine)
- ความหมาย: คลอรีนรวมหมายถึงปริมาณของคลอรีนทั้งหมดในน้ำ ซึ่งรวมถึงคลอรีนอิสระที่เหลืออยู่ และคลอรีนที่ทำปฏิกิริยากับสารปนเปื้อนแล้ว (ซึ่งกลายเป็นคลอรีนที่ถูกใช้ไป)
- ส่วนประกอบของคลอรีนรวม:
- คลอรีนอิสระ (Free Chlorine): ส่วนของคลอรีนที่ยังสามารถทำหน้าที่ฆ่าเชื้อโรคได้
- คลอรีนที่ใช้ไปหรือคลอรีนรวม (Combined Chlorine): คลอรีนที่ได้ทำปฏิกิริยากับสารอินทรีย์หรือแอมโมเนียแล้ว กลายเป็นคลอรามีน (Chloramines) หรือสารประกอบคลอรีนอื่น ๆ ที่มีประสิทธิภาพในการฆ่าเชื้อน้อยกว่า
- หน้าที่หลัก: บ่งบอกถึงปริมาณคลอรีนทั้งหมดที่มีอยู่ในระบบ ไม่ว่าคลอรีนนั้นจะยังมีประสิทธิภาพในการฆ่าเชื้อหรือไม่
- ข้อเสีย: การมีค่าคลอรีนที่ถูกใช้ไปสูงเกินไปอาจบ่งบอกถึงการปนเปื้อนที่สูงและประสิทธิภาพการฆ่าเชื้อที่ลดลง
สรุป:
- คลอรีนอิสระ (Free Chlorine): เป็นคลอรีนที่ยังคงมีความสามารถในการฆ่าเชื้อโรคได้อย่างมีประสิทธิภาพ และเป็นปริมาณที่สำคัญในการตรวจสอบคุณภาพน้ำ
- คลอรีนรวม (Total Chlorine): ประกอบด้วยคลอรีนทั้งหมดในน้ำ รวมทั้งคลอรีนอิสระที่ใช้งานได้และคลอรีนที่ทำปฏิกิริยากับสารอินทรีย์ไปแล้ว ซึ่งช่วยให้ทราบถึงปริมาณคลอรีนทั้งหมดที่มีอยู่ในระบบ
การทำความเข้าใจความแตกต่างระหว่างคลอรีนอิสระและคลอรีนรวมมีความสำคัญในการตรวจสอบและควบคุมคุณภาพน้ำเพื่อให้แน่ใจว่าได้ผลลัพธ์ที่ดีในการฆ่าเชื้อและป้องกันการปนเปื้อน