ตะกรันคืออะไร? วิธีป้องกันและกำจัดอย่างไร? 
ตะกรัน (Scale) คือคราบหรือสารตกค้างที่เกิดจากการตกตะกอนของแร่ธาตุในน้ำ โดยเฉพาะในน้ำกระด้าง (Hard Water) ซึ่งมีแร่ธาตุแคลเซียม (Ca) และแมกนีเซียม (Mg) สูง เมื่อน้ำระเหยหรือมีการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิ แร่ธาตุเหล่านี้จะจับตัวเป็นของแข็งและสะสมเป็นคราบตะกรันบนพื้นผิวของท่อหรืออุปกรณ์ที่สัมผัสน้ำ เช่น เครื่องทำน้ำอุ่น หม้อต้มน้ำ หรือระบบหมุนเวียนน้ำต่างๆ

อันตรายจากตะกรัน ตะกรันไม่ใช่อันตรายต่อสุขภาพโดยตรงหากรับประทานในปริมาณน้อย แต่ส่งผลเสียต่ออุปกรณ์และเครื่องใช้ ดังนี้:

1. ลดประสิทธิภาพการทำงาน: คราบตะกรันจะสะสมในท่อหรืออุปกรณ์ ส่งผลให้ประสิทธิภาพการถ่ายเทความร้อนลดลง ทำให้เครื่องใช้ไฟฟ้าทำงานหนักขึ้น
2. เพิ่มการใช้พลังงาน: เนื่องจากเครื่องทำน้ำร้อนหรือหม้อต้มน้ำต้องใช้พลังงานมากขึ้นเพราะการถ่ายเทความร้อนถูกขัดขวางโดยคราบตะกรัน
3. เกิดความเสียหายกับอุปกรณ์: การสะสมของตะกรันอาจทำให้ท่อหรืออุปกรณ์อุดตันหรือเกิดการรั่วไหล

วิธีป้องกันตะกรัน

1. การกรองน้ำ: ใช้เครื่องกรองน้ำหรือระบบกรองน้ำที่มีไส้กรองสำหรับลดแร่ธาตุแคลเซียมและแมกนีเซียม เช่น ระบบกรองน้ำแบบ Reverse Osmosis (RO) หรือ Ion Exchange
2. การบำบัดน้ำ: ใช้สารเคมีป้องกันการเกิดตะกรัน เช่น โพลีฟอสเฟต (Polyphosphate) ซึ่งช่วยป้องกันไม่ให้แร่ธาตุจับตัวกัน
3. การลดอุณหภูมิ: ลดอุณหภูมิของน้ำที่ใช้ในเครื่องทำน้ำร้อนหรือหม้อต้มน้ำ จะช่วยลดการตกตะกอนของแร่ธาตุ

วิธีการกำจัดตะกรัน

1. การล้างด้วยสารเคมี: ใช้น้ำยาล้างคราบตะกรันที่มีส่วนผสมของกรด เช่น กรดมะนาว (Citric Acid) หรือกรดอะซิติก (Acetic Acid) สำหรับการล้างเครื่องทำน้ำอุ่นหรือหม้อต้มน้ำ
2. การขัดถู: ในกรณีที่คราบตะกรันสะสมอยู่บนพื้นผิวที่สามารถเข้าถึงได้ สามารถใช้แปรงหรืออุปกรณ์ขัดคราบออก
3. ระบบล้างด้วยความดันน้ำ: สำหรับระบบท่อน้ำหรือหม้อต้มขนาดใหญ่ อาจใช้วิธีการล้างด้วยความดันสูงหรือน้ำยาล้างตะกรันเฉพาะทาง

การป้องกันตะกรันจึงเป็นเรื่องสำคัญในการดูแลรักษาอุปกรณ์ต่างๆ เพื่อให้ทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ตะกรัน เกี่ยวข้องอย่างมากกับการใช้งานเครื่องกรองน้ำ
เนื่องจากแร่ธาตุ เช่น แคลเซียมและแมกนีเซียมในน้ำกระด้างเป็นสาเหตุหลักที่ทำให้เกิดคราบตะกรัน การใช้เครื่องกรองน้ำที่เหมาะสมจึงเป็นวิธีสำคัญในการป้องกันและลดการเกิดตะกรันในเครื่องใช้ไฟฟ้าและท่อน้ำ

เครื่องกรองน้ำสำหรับป้องกันตะกรัน

1. เครื่องกรองน้ำแบบ Reverse Osmosis (RO): https://www.nanowater-solution.com/c/15

   • ระบบ RO ทำงานโดยใช้เมมเบรนกรองน้ำที่สามารถกรองอนุภาคเล็กๆ รวมถึงแร่ธาตุ เช่น แคลเซียมและแมกนีเซียม ซึ่งเป็นต้นเหตุของการเกิดตะกรัน
   • RO มีประสิทธิภาพสูงในการกรองแร่ธาตุที่ทำให้น้ำกระด้าง ทำให้น้ำที่ผ่านการกรองปราศจากแร่ธาตุที่ทำให้เกิดตะกรัน
   • ใช้ได้ดีในบ้านหรืออุตสาหกรรมที่ต้องการน้ำบริสุทธิ์เพื่อป้องกันการสะสมของตะกรัน

2. เครื่องกรองน้ำแบบ Ion Exchange (การแลกเปลี่ยนไอออน): https://www.nanowater-solution.com/c/143

   • ระบบนี้จะใช้เรซินที่ทำหน้าที่แลกเปลี่ยนไอออนแคลเซียมและแมกนีเซียมในน้ำกับไอออนโซเดียมหรือโพแทสเซียม ซึ่งไม่เกิดการสะสมเป็นตะกรัน
   • น้ำที่ผ่านระบบนี้จะมีความกระด้างลดลงอย่างมีประสิทธิภาพ ทำให้ช่วยลดการเกิดตะกรันในท่อหรืออุปกรณ์ที่ใช้น้ำ

3. เครื่องกรองน้ำที่มีโพลีฟอสเฟต (Polyphosphate Filter):

   • เครื่องกรองน้ำแบบนี้จะปล่อยสารเคมีโพลีฟอสเฟตลงในน้ำเพื่อป้องกันไม่ให้แร่ธาตุแคลเซียมและแมกนีเซียมจับตัวกันเป็นคราบตะกรัน
   • โพลีฟอสเฟตทำหน้าที่เคลือบผิวของแร่ธาตุ ทำให้ไม่สามารถจับตัวกันเป็นของแข็งได้
   • เหมาะสำหรับใช้ในบ้านเพื่อป้องกันการสะสมของตะกรันในเครื่องใช้ไฟฟ้าขนาดเล็ก เช่น เครื่องทำน้ำร้อนหรือเครื่องล้างจาน

ข้อดีของการใช้เครื่องกรองน้ำเพื่อป้องกันตะกรัน

• ยืดอายุการใช้งานของอุปกรณ์: ลดการสะสมของตะกรันในเครื่องใช้ไฟฟ้าและท่อ ช่วยยืดอายุการใช้งานของอุปกรณ์
• ลดค่าใช้จ่ายในการซ่อมบำรุง: ป้องกันการอุดตันและลดโอกาสเกิดความเสียหายในอุปกรณ์
• ประหยัดพลังงาน: เครื่องทำน้ำร้อนและหม้อต้มน้ำที่ไม่มีตะกรันจะใช้พลังงานน้อยลงในการทำความร้อน
• คุณภาพน้ำดีขึ้น: น้ำที่กรองผ่านเครื่องกรองจะมีคุณภาพดีขึ้น มีรสชาติที่ดีขึ้น และไม่มีความกระด้างที่ทำให้เกิดคราบหินปูน

การบำรุงรักษาเครื่องกรองน้ำ

การเลือกใช้เครื่องกรองน้ำที่เหมาะสมสามารถช่วยลดปัญหาตะกรันได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทั้งในบ้านและในเชิงอุตสาหกรรม เพื่อให้เครื่องกรองน้ำทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ ควรบำรุงรักษาโดยการเปลี่ยนไส้กรองและทำความสะอาดระบบตามคำแนะนำของผู้ผลิตอย่างสม่ำเสมอ