น้ำบาดาลมีกลิ่น ควรทำอย่างไร?

ปัจจัยหลักที่ทำให้น้ำบาดาลมีกลิ่น
สามารถแบ่งออกได้ตามลักษณะของแหล่งที่มาและสารปนเปื้อนในน้ำ ดังนี้:

1. ก๊าซและสารเคมีในน้ำ

• ก๊าซไฮโดรเจนซัลไฟด์ (H₂S)

  • มักเกิดในน้ำบาดาลที่อยู่ลึก เนื่องจากกระบวนการย่อยสลายของสารอินทรีย์ในดินที่ไม่มีออกซิเจน
  • มีกลิ่นเหมือนไข่เน่า ซึ่งเป็นปัญหาพบบ่อยในน้ำบาดาล

• แอมโมเนีย (Ammonia)

  • มาจากการปนเปื้อนของปุ๋ยเคมีหรือของเสียจากสัตว์
  • ทำให้น้ำมีกลิ่นฉุนและเป็นอันตรายต่อสุขภาพ

2. แร่ธาตุในน้ำบาดาล

• เหล็กและแมงกานีส

  • พบในน้ำบาดาลที่มีปริมาณแร่ธาตุสูง ทำให้เกิดกลิ่นโลหะหรือกลิ่นเหม็นสนิม
  • มักพบในพื้นที่ที่ดินมีแร่เหล็กธรรมชาติ

• กำมะถัน (Sulfur)

  • มาจากแร่กำมะถันในชั้นดินและหิน ทำให้มีกลิ่นฉุนหรือเหม็นกำมะถัน

3. การปนเปื้อนของจุลินทรีย์

• แบคทีเรียที่ผลิตก๊าซ (Sulfur-Reducing Bacteria)

  • แบคทีเรียที่อยู่ในสภาพแวดล้อมที่ไม่มีออกซิเจน เช่น ชั้นดินหรือบ่อบาดาล
  • แบคทีเรียเหล่านี้จะเปลี่ยนซัลเฟตในน้ำให้เป็นก๊าซไฮโดรเจนซัลไฟด์ ทำให้มีกลิ่นเหม็น

• แบคทีเรียอินทรีย์

  • เกิดจากการเจริญเติบโตของจุลินทรีย์ในแหล่งน้ำ เช่น สาหร่ายหรือรา
  • ทำให้น้ำมีกลิ่นเหม็นอับหรือกลิ่นดิน

4. การปนเปื้อนจากแหล่งภายนอก

• สารเคมีทางการเกษตร

  • ปุ๋ยเคมี ยาฆ่าแมลง หรือสารกำจัดวัชพืชที่ซึมลงในชั้นดินและเข้าสู่น้ำบาดาล
  • ทำให้น้ำมีกลิ่นเคมีหรือกลิ่นแปลกๆ

• ของเสียจากอุตสาหกรรม

  • น้ำเสียจากโรงงานอุตสาหกรรมที่ปนเปื้อนลงสู่ชั้นน้ำบาดาล
  • ทำให้เกิดกลิ่นสารเคมีหรือกลิ่นไม่พึงประสงค์อื่นๆ

5. การสะสมของตะกอนและสารอินทรีย์

• สารอินทรีย์ (Organic Matter)

  • การสะสมของซากพืช ซากสัตว์ หรือเศษอินทรีย์สารในชั้นดิน
  • ทำให้น้ำมีกลิ่นเหม็นดินหรือเหม็นอับ

• ตะกอนน้ำและสนิมเหล็กในบ่อบาดาล

  • การสะสมของตะกอนในบ่อหรือท่อส่งน้ำที่ไม่ได้รับการบำรุงรักษา
  • ทำให้น้ำมีกลิ่นโลหะหรือกลิ่นสนิม

6. สภาพแวดล้อมของชั้นดินและหิน

• โครงสร้างทางธรณีวิทยา

  • พื้นที่ที่มีชั้นดิน หินปูน หรือหินที่มีแร่ธาตุสูง เช่น เหล็ก กำมะถัน หรือแมงกานีส
  • ทำให้น้ำมีลักษณะเฉพาะตัว เช่น กลิ่นโลหะ กลิ่นกำมะถัน หรือกลิ่นดิน

• ระดับออกซิเจนต่ำในน้ำบาดาล

  • ทำให้เกิดการสะสมของสารประกอบที่มีกลิ่น เช่น ก๊าซไฮโดรเจนซัลไฟด์

ปัจจัยเสริม

• การใช้น้ำบาดาลเป็นระยะเวลานานโดยไม่มีการบำรุงรักษาบ่อหรือระบบกรอง
• การปนเปื้อนของระบบท่อส่งน้ำที่ไม่ได้ทำความสะอาด

ขั้นตอนแก้ปัญหาน้ำบาดาลมีกลิ่นอย่างละเอียด

1. วิเคราะห์สาเหตุของกลิ่น

ก่อนแก้ไขปัญหา ควรทราบว่าสาเหตุของกลิ่นมาจากอะไร ซึ่งสามารถแยกประเภทของกลิ่นได้ดังนี้:

• กลิ่นไข่เน่า: เกิดจากก๊าซไฮโดรเจนซัลไฟด์ (H₂S) ที่มาจากแบคทีเรียในดินหรือกระบวนการย่อยสลายอินทรีย์สาร
• กลิ่นดินหรือเหม็นอับ: มาจากอินทรีย์สารหรือแบคทีเรีย เช่น สาหร่ายหรือจุลินทรีย์
• กลิ่นคลอรีนหรือสารเคมี: เกิดจากการปนเปื้อนของสารเคมีในน้ำ เช่น ยาฆ่าแมลงหรือปุ๋ย
• กลิ่นโลหะ: เกิดจากแร่ธาตุในน้ำ เช่น เหล็กหรือแมงกานีส

วิธีตรวจสอบเบื้องต้น:

1. ตรวจกลิ่นด้วยตัวเอง: เปิดน้ำแล้วดมกลิ่นทันทีเพื่อดูว่ามีกลิ่นแบบใด
2. วิเคราะห์แหล่งน้ำ: ตรวจสอบว่าน้ำมาจากพื้นที่ที่มีการใช้สารเคมีหรือแหล่งอุตสาหกรรมหรือไม่
3. นำตัวอย่างน้ำไปตรวจสอบในห้องปฏิบัติการ: เพื่อดูค่าความเป็นกรด-ด่าง (pH) และสารปนเปื้อน เช่น ก๊าซไฮโดรเจนซัลไฟด์ เหล็ก แมงกานีส หรือแบคทีเรีย

2. วิธีแก้ไขปัญหาเบื้องต้น

2.1 ระบายอากาศ (Aeration)

การปล่อยน้ำให้สัมผัสอากาศช่วยกำจัดก๊าซที่มีกลิ่น เช่น ไฮโดรเจนซัลไฟด์:

• ต่อท่อน้ำผ่านหัวพ่น (Spray Nozzle) เพื่อให้เกิดการฟุ้งกระจาย
• เก็บน้ำในถังเปิด (Open Tank) แล้วใช้อุปกรณ์เติมอากาศ (Air Blower) ช่วยเพิ่มการถ่ายเท

2.2 เติมคลอรีนหรือโอโซน

• เติม คลอรีน ในน้ำเพื่อฆ่าเชื้อแบคทีเรียและออกซิไดซ์สารเคมีที่ทำให้เกิดกลิ่น
• ใช้ โอโซน (O₃) แทนคลอรีนหากต้องการลดสารตกค้างในน้ำ

2.3 ล้างบ่อหรือระบบน้ำ

• หากน้ำมีกลิ่นเนื่องจากการสะสมของตะกอนหรือแบคทีเรีย ควรล้างบ่อบาดาลหรือล้างระบบท่อด้วยน้ำสะอาดผสมคลอรีน

3. ติดตั้งระบบกรองน้ำ

ระบบกรองที่เหมาะสมจะช่วยขจัดกลิ่นได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยเลือกใช้อุปกรณ์ดังนี้:

3.1 ถ่านกัมมันต์ (Activated Carbon Filter)

• เหมาะสำหรับกรองสารอินทรีย์ ก๊าซไฮโดรเจนซัลไฟด์ และลดกลิ่นไม่พึงประสงค์
• ติดตั้งไว้ในระบบกรองน้ำดื่มหรือระบบกรองหลักของบ้าน

3.2 เครื่องกรองเรซิน (Ion Exchange Filter)

• ใช้ลดเหล็กและแมงกานีสที่อาจเป็นสาเหตุของกลิ่นโลหะ
• สามารถติดตั้งหลังจากระบบกรองเบื้องต้น

3.3 ระบบกรอง RO (Reverse Osmosis)

• เหมาะสำหรับน้ำที่มีสารปนเปื้อนสูง เช่น สารเคมี แร่ธาตุ หรือแบคทีเรีย
• สามารถกรองน้ำให้สะอาดพร้อมดื่มได้

3.4 แสง UV (UV Sterilizer)

• ใช้สำหรับฆ่าเชื้อโรค เช่น แบคทีเรียและไวรัสในน้ำบาดาล
• เหมาะสำหรับน้ำที่มีการปนเปื้อนจุลินทรีย์สูง

4. ตรวจสอบคุณภาพน้ำหลังการกรอง

หลังจากติดตั้งระบบกรองหรือแก้ไขแล้ว ควรตรวจสอบคุณภาพน้ำเพื่อให้มั่นใจว่าน้ำสะอาดและปลอดภัย:

• ใช้ ชุดทดสอบคุณภาพน้ำ ที่มีจำหน่ายทั่วไปเพื่อวัดค่าความเป็นกรด-ด่าง ความกระด้าง และสารตกค้าง
• ส่งตัวอย่างน้ำไปตรวจในห้องปฏิบัติการทุก 6-12 เดือน เพื่อประเมินความเหมาะสมของระบบกรองที่ใช้งานอยู่

5. ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ

หากแก้ไขเบื้องต้นแล้วยังไม่ได้ผล ควรติดต่อผู้เชี่ยวชาญด้านระบบน้ำ เช่น:

• บริษัทติดตั้งระบบกรองน้ำ
• วิศวกรแหล่งน้ำ
• หรือหน่วยงานที่ให้บริการวิเคราะห์คุณภาพน้ำ เช่น กรมทรัพยากรน้ำบาดาล